اکسیژن

هوا که سرد می شود، فشار گاز هم کاهش می یابد و نیروگاه ها و صنایع بسیاری را مجبور به استفاده از مازوت می کند؛ سوختی که از آن به عنوان یکی از عوامل آلایندگی هوا در فصل سرد یاد می شود.

شهروند : هوای سالم به پایتخت بازگشت و هیاهوی آلودگی را آرام کرد. در روزهایی که نفس تهران تنگ شده بود، بار دیگر پرونده آلودگی هوای پایتخت و ماجرای توقف تولید بنزین در پتروشیمی های کشور با جریانات سیاسی گره خورد. مخالفان توقف تولید بنزین در پتروشیمی های کشور، آلودگی روزهای گذشته تهران را شاهدی می دانستند بر این که بنزین تولیدی در پتروشیمی های کشور نقشی در آلایندگی هوای پایتخت نداشته و بنزین تولید پتروشیمی گامی بوده در راه خودکفایی تولید بنزین.

به گزارش شهروند، این درحالی است که دولتی ها در این مدت بارها بر این نکته تأکید کرده اند که با توقف تولید بنزین در پتروشیمی های کشور و توزیع بنزین باکیفیت در کلانشهرها، میزان آلاینده های خطرناک که از سوی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست با عنوان آلاینده های سرطان زا یاد می شود، کاهش یافته است.

به گفته رئیس مرکز ملی هوای سازمان حفاظت محیط زیست، درحال حاضر اصلی ترین شاخص در کیفیت هوا ذرات معلق کمتر از ٢,٥ میکرون است که این ذرات هم در سال جاری کاهش ٥٠ درصدی را نسبت به سال گذشته تجربه کرده. تهران از ابتدای سال جاری تا پایان آبان ماه ١٢ روز پاک و ١٧١ روز سالم داشته است.

یوسف رشیدی در کارگاه تخصصی آلودگی هوا، چالش ها و راهکارها، با اشاره به این که در بحث آلودگی هوا، دو طیف آلاینده ها مدنظر است، گفت: «یکی آلاینده هایی که به طور روزمره اندازه گیری می شوند مانند دی اکسیدکربن، ذرات معلق کمتر از ٢.٥ میکرون و طیف دوم آلاینده های خاص هستند که اثری غیرقابل بازگشت بر روی بدن انسان دارند مانند بنزن که حذف آن باید جدی گرفته شود، زیرا بنزن یکی از آلاینده های خطرناک و عامل تولید ذرات معلق در هوا است و سازمان بهداشت جهانی سال ٢٠١٠ در سندی در مورد بنزن اعلام کرد که هیچ حد قابل قبولی را برای بنزن در هوا نمی پذیرد. وجود بنزن در اتمسفر، ذرات معلق ایجاد می کند، به همین دلیل باید به طور کامل حذف شود.»

او ادامه می دهد: «آروماتیک ها مهم ترین نقش را در تولید ذرات معلق کمتر از ٢.٥ میکرون دارند اما درحال حاضر آلاینده هایی مانند منواکسیدکربن، گوگرد و نیتروژن به صورت روزانه پایش می شود اما آروماتیک ها اندازه گیری نمی شوند. حد استاندارد آروماتیک ها ٣٥ درصد است که خوشبختانه اندازه ‎گیری ها نشان می دهد غلظت این آلاینده کاهش داشته و به استاندارد نزدیک شده است.»

رئیس مرکز ملی هوای سازمان حفاظت محیط زیست، استاندارد کردن سوخت خودروها، تولید گازوییل کم گوگرد و حذف سرب از بنزین را موجب کاهش آلاینده منواکسیدکربن در هوا و قرارگرفتن این آلاینده در حد استاندارد دانست و گفت:«با برنامه ریزی اصولی می توان میزان آلاینده ذرات معلق کمتر از ٢.٥ میکرون را نیز کاهش داد اما کاهش آن کمی پیچیدگی دارد و سخت تر خواهد بود.»

در آلودگی هوا فقط بنزین مقصر نیست بلکه عوامل متعددی دخیل هستند.

رشیدی با تأکید بر این که برای حل مشکل آلودگی هوا تنها نباید به بنزین توجه کرد، یادآور شد: «اگر تمام سوخت کشور استاندارد و خودروها یورو ٤ شوند باز هم آلودگی هوا خواهیم داشت زیرا باید مجموعه ای از عوامل در کنار هم قرار گیرند تا هوایی سالم داشته باشیم. باید تقاضای سفرهای درون شهری را کاهش دهیم، دولت الکترونیک و حمل ونقل عمومی را توسعه دهیم و در عین حال استفاده از دوچرخه توسط شهروندان را هم ترویج کنیم. این درحالی است که از جمع آوری خودروهای فرسوده هم نباید غافل شد. خودروهای فرسوده نقش بسزایی در آلودگی هوا دارند.»

توقف استفاده از مازوت در پتروشیمی ها و نیروگاه ها تا سال آینده

هوا که سرد می شود، فشار گاز هم کاهش می یابد و نیروگاه ها و صنایع بسیاری را مجبور به استفاده از مازوت می کند؛ سوختی که از آن به عنوان یکی از عوامل آلایندگی هوا در فصل سرد یاد می شود.

رشیدی با تأیید آلایندگی مازوت و تأثیر آن بر هوا، گفت: «مازوت سوختی آلاینده است از این رو تأکید سازمان حفاظت محیط زیست بر استفاده از گاز طبیعی در پالایشگاه ها و نیروگاه ها است تا هوایی سالم داشته باشیم. اما به دلیل عدم توسعه پارس جنوبی، امکان تأمین گاز طبیعی در کشور به اندازه رفع نیاز مصارف خانگی و صنایع به طور همزمان وجود ندارد، از این رو نیروگاه ها و صنایع در فصول سرد سال، دو گزینه پیش رو دارند؛ یکی این که از مازوت استفاده کنند یا این که خاموش شوند. با توجه به این که به دلایل مختلف امکان تعطیلی فعالیت نیروگاه ها میسر نیست بنابراین نیروگاه ها و صنایع ناچار هستند از مازوت به عنوان سوخت جایگزین استفاده کنند.»او ادامه داد: «اکنون با اقداماتی که در سازمان ها و وزارتخانه های مرتبط درحال انجام است، تولید گاز طبیعی در کشور درحال افزایش است. با توجه به شرایط کنونی تولید گاز، امسال نیز پالایشگاه ها در فصل سرد سال قطعا از مازوت استفاده خواهند کرد اما این مشکل سال آینده برطرف می شود.»

صنایع در سمت بادهای غالبی قرار دارند که به پایتخت می وزند

ترکیبات آلی خطرناک در هوای پایتخت کاهش پیدا کرده است. در این کارگاه تخصصی که برای خبرنگاران برگزار شده بود، مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست هم با تأکید بر این که با بهبود کیفیت سوخت در کشور ترکیبات آلی فرار که خطرناک بودن آنها محرز است در هوا کاهش پیدا کرده، گفت: «در شش ماهه نخست سال جاری میزان بنزن در هوای پایتخت به ٠,٨ درصد و میزان آروماتیک ها به ٣٣ درصد رسیده و کاهش قابل توجهی پیدا کرده است.» شینا انصاری با اشاره به این که طبق برنامه جامع کاهش آلودگی هوا، جلوگیری از تردد خودروهای مستعمل، ارتقای کیفیت سوخت و خودرو و توسعه حمل ونقل عمومی در دستور کار دستگاه ها قرار گرفته است، ادامه داد: «بر همین اساس، نیروی انتظامی موظف شد از ابتدای تیرماه سال ٩١ از تردد وسایل نقلیه دودزا جلوگیری کند و در اردیبهشت ماه در ادامه این روند راهکارهای اجرایی کاهش آلودگی هوا توسط سازمان محیط زیست ارایه شد تا دستگاه ها موظف به اجرای آن باشند.»

او با اشاره به این که منابع ثابت آلودگی هوا به سه بخش واحدهای صنعتی، گرمایش خانگی و سوزاندن پسماندها تقسیم می شوند، گفت: «در سال ٨٢ آژانس همکاری بین المللی ژاپن به نام جایکا، بررسی کرد که سهم منابع ثابت در آلودگی هوای کلانشهرها ٢٨.٨ درصد است و امروزه با افزایش خودروها سهم منابع متحرک نسبت به منابع ثابت افزایش یافته است و خودروها نقش پررنگی در آلایندگی هوای شهرها بازی می کنند.» مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان محیط زیست با اشاره به این که در سال ٩٠ برنامه هایی برای هشت کلانشهر در محورهای مختلف ازجمله جلوگیری از تردد خودروهای فرسوده، معاینه فنی خودروها، مدیریت ترافیک، سوخت، آموزش و پایش زیست محیطی به تصویب رسید و دستگاه های اجرایی موظف به اجرای این محورها شدند، تأکید کرد که با اجرای این محورها هوا تا حدودی بهبود یافت به گونه ای که اندازه گیری ها نشان می دهد میزان بنزن در سال ٩١ در تهران ٦ برابر بیشتر از حد استاندارد بوده است این درحالی است که در سال ٩٢ به ٣ درصد و در سال ٩٣ به ٨ دهم درصد کاهش یافت، همچنین آروماتیک از ٧٠ درصد از سال ٩١ به ٣٣ درصد در سال ٩٣ کاهش یافت.»او در ادامه با اشاره به این که بخشی از وارونگی دما مربوط به منابع ثابت است، تصریح کرد: «درحال حاضر ١٧٨ منبع ثابت آلودگی هوا در کشور وجود دارد.

این درحالی است که در سال ٤٧ بحث ممنوعیت استقرار صنایع تا شعاع ١٢٠ کیلومتری تهران و سایر کلانشهرها مطرح شد ولی متاسفانه همچنان شاهد هستیم که این مصوبه اجرا نمی شود و واحدهای صنعتی بزرگ همچنان در اطراف تهران و دیگر کلانشهرها مستقر هستند. این صنایع در سمت بادهای غالبی قرار دارند که به سمت پایتخت می وزد و آلایندگی ها را با خود به تهران می آورد. تهران درحال حاضر مملو از صنایع بزرگی است که توان اکولوژیکی آن جوابگوی بارگذاری این حجم از صنایع نیست.»